پشتون یا افغان کیسـت؟ (ترجمه)

پـښـتـون يـا افـغـان څـوک دي؟ 

آدم خـان يـوسـفـزي - پـشـاور، پـاكـسـتـان

پـشتون یا افغان کیست؟

نویسنده: آدم خان يوسـفزي - پـشاور، پاكسـتان
برگردان برای خراسان زمین: داکتر معصومی "وفا"

١٣ جوزا (خرداد) ١٣٨٦

تقريباَ دشلو کلونونه راپه دې خوا د (افغان) يا (اوغان) دکلمې په اړه په افغانستان کې په تيره بيا د روشنفکرانو په مينځ کې ديرې لفظي او قلمي شخړي مينځ ته راغلي دي. پدي کې شک نشته چی افغانستان يا خراسان کی دننه د (افغان) کلمه دملي هويت حيثيت نه دی موندلی خو که پر دغي مسالي باندي بي له غرضه او هر اړخيز څيړنې وشي زه باور لرم چي په زړه پورې نتيجي ورڅخه لاس ته راځي. واقعيت خو دادي جي همدا اوس افغانستان کی دیننه، غيرپښتانه پښتنو ته (افغان) يا ( اوغان) وايي. اما که له يو پښتون ځخه وپوښتل شي چي څوک يېِ نو ځواب يي هرو مروبه همدادي چي: زه پښتون يم. يعنی ځان په طبيعي دول پښتون ګني نه افغان. دې نه څرګنديږي چي پښتنو ته د (افغان) دکلمي اطلاق پرسياسي دلايلو باندي ولاړه يوه خبره ده. ددغي مسالي د هرڅه روښانولو دپاره ښه به داوي چي مساله در ورشو او دوي څخه واورو. د پختانه په كتاپ كښې ددريم فصل عنوان (پختون- افغان: تاريخي ساپقه او ريښه) ده. په دې كتاپ كښې د (افغان) په پاره كښې داسي راځي: (په لرغونو شرقي آثارو كې «پختون» معمولاِ د افغان په نامه ياد شوي دي خو يو شمير غربي پوهان پردي عقيده دي چي د «بختون» دكلمي سابقه تر«افغان» نه اوږده ده.) په همدغه كتاب كې راځي: «په عمومي ډول پختنو تل ځانونو ته پختانه بللي دي او د افغانستان نور اوسيدونكو او بهرنيو خلكو ا كثره دافغانانو په نامه يې ياد كړي دي.» خپله د پختنو په اكثره ليكونو او حتي اشعاروكې «پختون» افغان پلل شوي دي. يو شمير ليكوالانو او شاعرانو لكه آخوند درويزه او خوشحال خان خټك «پختون» او «اففان» د مترادفو الفاظو په توګه استعمال كړيدي، بل ځاي كې ليكي: "نولسمی پیړي له اوايلو نه را دې خواته اكثره غربي ليكوالانو او مستشرقينو افغان كلمه په خاصه او قومي مانا د پختون مترادف بللي ده."

د سلگونو کلونو رادی خوا پارسی وانانو هرهغه چا ته چی پشتو وایی «افغان» ګنلي دي. كه ديو هزاره، ازبک، تاجک یا بلوچ څخه وپوښتل شي افغان څوك ديٌ نو سملاسي يو بختو ویونکی به درته و ښيي. كه څه هم په سياسي لحاظه د عبدالرحمن خان دحكومت له اواخرو نه چي تقريپاً ۹۵ كاله كيږي د افغان او افغانستان كلمه به رسمي ډول تبليغ شويدي. خو دا كلمه هميشه دوه مخه درلوده چي په ظاهر كې د افغانستان (خراسان) اتپاعو ته ويل كيده او په باطن كه منظور پختون وو او نن هم هماغه دوه مخيزه «افغان» کلمه په دوو ماناګانو كښې يو يې حقيقي او پل يې سياسي استعماليږي چي په خصوصي جرګو كې « افغان» یا «اوغان» دپختون مترادف ګنل كيږي او جرګو نه پاهر رنګ يې پدليږي او هلته د افغانستان ټولو اتباعو ته افغان ويل كيږي. څينې خلك غواړي چي «افغان» او «اوغان» په دوو مختلفو ماناګانو كښې تفسير كړي چي دا بالكل غلطه خبره ده.
سوال دادي چي آيا در «افغان» کلمه دملی هویت لپاره یوه مناسبه او قوی کلمه ده؟ آیا د «افغان» کلمه د افغانستان داتباعو په مینڅ كې يو والې راوستلاي شي؟ كه دافغان كلمي ضعف او قوت په ځير سره و څيړوٌ نو دا نتيجې ته رسيږو چي د اوغانستان خلك خو څه چي ټول پختانه هم د افغان يا اوغان كلمي ته دخپل ملي او قومي هويت په سترګه نه ګوري. ددي كلمي دمحدوديت او ناتواني دحقيقت په تاييد كې د «سراولف کارو» څيړنه د پختانه (پټانز) دكتاب نه تاسوته نقل كوو. دي ليكي: " كه چيري یو سفزي يا خليل څخه وپوښتل شي چي څوك يې؟ سملاسی به درته ووايي چي زه «افغان» یم. دوي په پختو خبري كوي خو خپله په خټه ځان «افغان» معرفی کوی.”
مهمه خبره داده چی دوی اکثره پاکستان کی میشته دی او پاکستانی تابعیت لری. بل ځاي كي وايي: “دلوړړ سيمو اوسيدونكي خټك، اپریدی، وزیر او داسی نور ددوی په نظر کې پخپلو كې ښه پختانه دي خو دوي په افغانيت كې شك كوي." دغلجی په هکله وایی: “ داصيل افغانيت ادعا ورڅخه پاتي شوې دي." او لیکی: "نو لنډه داچي ټول هغه پختانه چي د خرشپون په كرښه كې سربن ته رسيږي اصلي او واقعي افغانيت بيرغ لوړ ساتي او دافغانيت كلكه ادعا كوي." ټول پورتني ويناوې حقيقت لري او دا سپينه شويده چي دافغانستان ټول پختانه د افغانيت ادعا نلري. صرف محدودې حلقې دي چي د افغانيت جندي جګوي او شعارونه وركوي چي هغه هم نه ملي اونه هم انساني بلكه قبيلوي او نژادپالونکی اړخونه لري. دلته ددغو حقايقو په رڼا كښې مونږ ته دا په ګوټه كيږي چي د افغان يا اوغان كلمه پختانه نشي سره يوځاي كولاي او كوم كلمه چي پختانه يا پختو غږيدونكو ته د قبول وړ دي صرف د «پختون» کلمه ده او بس.

دلته ضروری ده چی یوه مهمی ټكې ته اشاره وشي او هغه د «افغان» دكلمي استعمال قدامت دي. دوكتور حبيب الله تږي ليكي: “ دافغان نوم لږ ترلږه زركاله پخوا په همداسي شكل په حدودالعالم كښې ذكر شويدي." سوال دادی چی دزرکالو په ترڅ كې دفارس امپراتوري كلتور او فشار ونشوكولاي چي پختون يې افغان كړي نو په يوه ويشتمه پيړي كې چي دمالوماتو دانفجار پيړي دي څرنګه كيداي شي چي داكلمه (افغان) په تولو پختنو باندي تحميل شي؟ لكه څرنګه چي څيړونكي دا حقيقت څرګنده كړيدي چي دافغان كلمه هغه پختانه چي در خرشپون په كرښه كې سړبن ته رسيړي منسوپ دي خو وينو چي په دوي كې هم صرف يوسفزي او خليل كلكه «افغانیت» ادعاکوی چی هغوی هم پاکستان تابعیت لری او کلکه او وفاداره پاکستانیان دی.

اوس سوال دادی چی ولی پختون پخپله خپل مستعار نوم «افغان» ردوی او نه یی منی؟ تعجبه خبره داده چي پارسي وانان چي ددي كلمي مخترعين دي څرنګه «افغان» منلای شی؟ لکه څرنګه چي وينو پختانه هر هغه چا ته چی پارسي وايي پارسيوان وايي. ښايي چي هغه هزاره وي يا ازبك يا تاجك يا پختون يا بلوچ. داځكه چي «پارسیوان» یو ژبنی هویت ده نه قومی یا قبیلوی هویت. په همدي ډول پختون هم په حقيقت كي ديوي قومي هويت نه يو ژبني هويت ته تبديل شوي او دليل يې هم روښانه دي. او وينو چي نن هغه پختانه چي په خټه کی.پختون نه دي لكه: اورمړٌ قبيلي، مټي قبيلي، غلجی، لودی، او داسی نورټول پختانه بلل كيږي ځكه چي دوي په پختو خبري كوي.

دافغانستان يا خراسان د پختانه په سوسايتي كې يوه محدوده نژادپالونكي مشريه حلقې چه اكثره شړل شوي كمونيستان او نورو ملحدينو او مشركينو دي چي د پختون والی یا پختونيزم ترپردي لاندي شپي سباكوي همدوي دي چي خصوصي جرګي جوړوي، دپختونوالی یا پختونیزم او اقلیت او اکثریت ناری سوری وچتوی او دخپل شومو مقاصدو تر سره کولو لپاره حتی هغه پارسی وانان چی په خټه كې پختانه دي او يا پلرونه يې پختو غږيدونكي وو پختون گڼي او غواړي چي د پختون اكثريت ددي لاري نه تامين كړي. خو دايې هيرو شوي دي كه چيري يوه پارسيوان چي په خټه كې پختون وو يا پلرونه يي پختو غړيده پختون ووايو نو هغه پختانه چي په خټه كې پختون نه دي څه وبولو؟لكه د اورمړ قبيلي ته منسوپ قبايل او مټي قبيلې ته منسوب قبايل لكه غلجيٌٌ،لودی، او داسی نور.

سوال دادی آیا دمټي قبيلي ته منسوب قبايل لكه غلجي، لودی، سیانی، نیازی، سوری، او داسی نور چی په خټه كه تاجك دې تاجكان ياپارسی وانان ویلی شو؟ که هغه پارسی وانان چی په خټه كې پختون دي پختانه بلل كيداي شي، نو په دی حساب ټول پورتني مټي قبيلي هم تاجكان بلل كيړي.

دپورتنيو ويناوي په تاييد كې سراولف كارو ليكي: “ پاتي ټول هغه څوك چي پښتو وايي او غلجي ته منسوپ دي دهلي د پختنو دوو كورنيو- لوديان (۱۴۵۱- ۱۵۲۶) او سوريان (۱۴۳۹- ۱۵۵۵) په شمول، د ښځينه كرښي څخه پيدا شوي دي.” او لیکی:
"مولف پدي ځاي كې ديوي كورني په هكله چي غور (اوسني هزاره جات) كې اوسيدل او د شنصبانی په نامه مشهور وو او په دي وختو كې نوي مسلمان شوي وو يادوونه كوي. دا هماغه كورني ده چي څوپيړي وروسته په (۱۱۹۲) كي يي شمالي هند فتح او اسلام يي خپور كړ او پريتوي راج ته ماته وركړهٌُ. دوي له ضحاك zohak نه ډيرشوي دي. ددي كورني يو غښتلي ځوان شاه حسين نوميده.”
او لیکی: “ بي بي مټو شاه حسين ته واده كړه”
او همداسی لیکی: "لمړي څرګنده ټكې دادي چي د پخوانيو دوډونو له مخي غلجي له افغان له خټي څخه نه دي” او لیکی چی: “ شاه حسین تاجک او په اصل کی ایرانی وو."

دی همداسی لیکی: "د جنيولوژي له مخې مونږ داسي وڅيړه چي غلجي د بيټني زامن او د قيس لمسيان دي خودا يوازي دده د لور بي بي مټو له لاري حسابيږي او بي بي مټو ديوه بانديني شهزاده له خوا ښځه شوي وو او هغه حسين نوميده."

په پای کې ليكي: “په هرحال دا څرګنده خبره ده چي دا شهزاده افغان نه وو. دا روښانه خبره ده چي حسين دغوري دكورني يو شهزاده وو.سراولف كارو دخپل كتاپ په پاي كې غوريان تاجك او ايرانيان بولي.  دپورتنيو څيړنونه دي نتيجي ته رسيږو چي يو پختون پارسي وان ته پارسي وان يا فارس يا حتي تاجك ویلی شو ځكه چي تاجكو كې هم مختلفو قامونو ګډ شوي دي ا و يو پختو ژبي تاجك ته پختون ویلی شو ځكه چي دواړه ژبني هويتونه دي كه دي باندي ټينګار وكړو چي پختون يوه قومي هويت دي نو په دي اساس هرهغه چاچي پختو غږيږي او په خټه كي پختون نه دي پختون نه بلل كيږي چي په هغه صورت كې د اصيل پختون او بدل پختون خبره مينځ ته راځي چي دويمه صورت كې هغه چا چي پختو غږيږي او په خته كې پختون ندي پختووان يا مركب نوم لكه كړاني پختون يا مټي پختون يا تاجك پختون ويلاي شو.اما د افغان په هكله بايد وويل شي چي ديوه خالصه قبيلي مستعار نوم دي چي صرف دوه قبيله ورته غاړه ايښي ده. چي يو يې يوسفزي او بل يې خليل دي او نوروته د منلو وړ ندي.
په پختون يا پارسي وان يا تاجكو كلماتو كې يوه مشتركه وجه موجوده ده چي هغه ژبه دي خو په «افغان» كې دا وجه نشو ليدلاي. او زه نپوهيږم چي يو تاجك، نورستانی، ازبک، بلوچ، یا هزاره ته څرنګه افغان بللي شو؟ او پخپلو ليكونو كې افغان دپختون مترادف ګنو؟

ځواب يي د سياسي له لحاظه آسان دي. آيا دامو قبوله ده چي، سیاسی له لحاظه، يو پختون ته تاجك يا ازبك يا هزاره ووايو؟

که مونږ «افغان» سياسي له لحاظه د افغانستان موجود خلك ملي هويت ومنو نود پاكستان پختانه ته هم افغان ويلي شو؟

كه ځواب مثبت وي نو بياهم دسوال ځاي دي چي ولي پاكستاني پختون افغان بلل كيږي؟ يوه نژادپالونكي تيوريسين داسي ځواب وركوي چي، هغوي پختانه دي او تول پختانه افغانان بلل كيږي. كه همدا ځواب ويٌ پدي صورت كې د «افغان» کلمه منحصره ده پختنو ته نو دافغانستان نورو خلکو څه وبولو؟

ښايي يو بل قام پالونكي تيوريسين راشي او ووايي چي دپاكستان پختانه افغان ويلي شو ځكه چي پختون يو قام دي مينځ كې سرحد راغلي دې او مونږ داسرحد نه منو. مونږ هم داخبره ومنل، هو! دا یو قام دی او هغوي هم افغانان دي. اوس ګورو چي دبلي خوانه تاجكانو، ازبکانو، ترکمنانو، هزاره گانو، بلوچانو، او نورستانیو هم دحق غوښتني آواز پورته كوي او وايي چي زمونږ هم نيمايي قام دسرحد نه هغه خواته په تاجكستان، ازبکستان، ترکمنستان، ایران، پاکستان ا و حتی په چین کې ميشته دي. په دې صورت كې هغوي هم افغانان بلل كيږی! هغوي هم په دي وطن كي حق لري!
كه چيري داومنو، چه منل شوی هم ده، چی «افغان» د «پختون» مترادفه كلمه يا مستعار نوم دي نو په دي اساس بلوچ، تاجک، نورستانی، ازبک، هزاره، ترکمن، او داسی نور بالعموم غیر پختانه دی او افغان نشي بلل كيداي.

ددغو حقايقو په رڼا كې دا په ډاګه كيږي چي افغان يوه قبيلوي مستعاره نوم دي او دملي هويت درښودلو ظرفيت نلري.
سراولف كارو ليكي: “ لرپختنو (دپاكستان پختانه) بره پختونخوا )موجوده افغانستان) خراسان بولی.” لکه څرنګه چي وينو ټول كوچيان هم داوطن خراسان بولي.

سوال دادي چي ولي لرپختونخوا او كوچيان داوطن د افغانستان پرځاي خراسان بولي؟

داددي وضاحت دي چي ددي وطن (موجوده افغانستان) اصلي نوم خراسان دي ا و دټولونه جالبه داخبره ده چي لر پختانه بره پختانه ته خراساني پختانه هم وايي.

اصلي سوال دادې چي ددي وطن دخلكو بومي هويت «خراسانی» او اصيل نوم یی «خراسان» یا «خورآسان» چا بدل کړه او څه مقصد يې درلود؟
څه خلك په دي عقيده دي چي احمد شاه بابا د افغانستان موسس دي او چا ميرويس نيكه د افغانستان باني بولي. خو حقيقت دادي چي نه ميرويس خان په وخت كې ددي وطن نوم افغانستان وو او نه احمدشاه بابا د افغانستان نوم يې اخستې ده احمد شاه دخپل دقبيلي «درانی» حکومت جوړ كړه كه څه هم د دراني دولت پاچا وه خو په عرف كې دخراسان امير بلل كيده.

سوال دادي چي افغانستان او افغان نوم كله او څرنګه سياسي دګر ته راغي؟

كله چي انګريزانو په دي سيمه كې حكومت چلاوه او دهغوي بهرني سياست «تفرقه واچوه حکومت وکه» وو او نن هم دي دخپل مشهور او خطرناك ګوداګي عبدالرحمن خان په ذريعه ددي خاورې اصيل نوم «خراسان» څخه افغانستان ته واړوه چي تقريبا ۹۵ كاله كيږي.

انګريزانو په دې ټكي پوه وو چي «افغان» او افغانستان یوه محدوده او قبیلی پوری تړلي نوم دي چي هيڅكله هم ملي يووالې نشي راوستي او په نتيجه كې ګورو چي پس له ۹۵ كاله تبليغاتو باوجود «افغان» او «افغانستان» ترننه پوري هيچا حاضر ندي چي ځان افغان وبولي.

انګريزانو تر اوسه پوري دغو دوو كلمو پلوي كوي. نن يا سبا به تاسو ته ښكاره شي كه چيري د افغانستان خلك وغواړي چي دانوم بيرته خپل اصلي نوم «خراسان» ته واړوي نو يقينا دانګريزانو كلكه مخالفت سره مخامخ كيږي.

نو په حقيقت كې انګريزبابا د افغانستان بانی دي او دهري بدلون او تغيير دپاره بايد له انګريز بابا څخه اجازت وغوښتل شي. انګريزانو په دي باندي ښه پوه وو چي خراسان هغه لرغونې نوم دي چي ټولو قامونو ته منسوپ دي او خراساني هم هغه چا ته ويل كيږي چي په خراسان كې ميشته دي او دا پياوړتيا لري چی دوي سره يوكړي او يوه ټينګه پياوړي خراساني ملت بيرته راژوندي كړي او په دي هم ښه پوهيدل چي دخراسان او خراساني كلمي پوري يو قام تړل و بل قام ورڅخه شړل ممكنه نه ده لكه څرنګه چي په افغان او افغانستان كلمو كې ليدل كيږي.

ژر يا وروسته دا به ټولو ته څرګنده شي چي انګريزانو د «خراسان» دكلمې په مقابل په كلكه سره دريږي ځكه دوي ته را په ګوته شوي دي چي خراسان او خراساني هغه خطرناكه كلمه ده چي كولاي شي په لنډه موده كې يو قوي ملي او اسلامي يووالې مينځ ته راوړي.

دپورتنيو څيړنو او عيني واقعياتو پراساس يو تاجك، ازبک، غلجی، هزاره، کړلاني، بلوچ، نورستانی، ترکمن، گوجر، نشي ادعا كولاي چي زه «افغان» یم خو دوی په قوت سره دخراسانی ادعا کولای شی. ځكه خراسان ددي وطن طبيعي نوم دي او قومي او قبيلوي اړخی نلري. په حقيقت كې د تاريخ په شهادت دوي ټول خراسانيان دي او تاريخ هم دا شهادت وركوي چي حضرت رسول اكرم (ص) او دهغه یاران هم داوطن دخراسان په نوم پیږندل او نن د پاكستان پختانه او كوچيان هم داوطن دخراسان په نامه يادوي او پيژني او حتي په چين او مغولستان كې هم داوطن دخراسان په نوم معروف دي.
سره ددي ټولو حقايقو او شواهدو او څيړنو نه انګريز بابا ته دا دمنلو وړ نه دي. او ته بيا هم غواوړي د انګريزو په نقش قدم دخراسان دمسلمان او مومن ولس د تفرقي او ملي وحدت ماتولو د پاره دافغان او افغانستان كلمه تحميل كړي.

څښتن تعالي په قرآن عظيم الشان كې فرمايي:
“انا حعلناکم شعوبا و قبایل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقکم."

ترجمه: مونږ تاسو په قامونو او قبيلو وويشل چي يوبل سره و پيژني او په تاسو كې غوره هغه ده چي پرهيزګار وي.

دلته ګورو چي الله تعالي (ج) قومي هويتونه د تعارف دپاره پيدا كړيدي. تاجک، پختون، هزاره، ازبک، بلوچ، غلجی، درانی اوداسی نور. دا یو انسانی جنایت دی چی یو قام پاڅي او دنورو قامونو هويت لميځه ويسي او خپل قومي اوقبیلوی هويت په هغوي تحميل کري.
لنډه داچي كوم كسان چي د افغان او افغانستان ترپردي لاندي دملي وحدت شعارونه پورته كوي دوي پخپله ښه پوهيږي چي درواغ وايي او خپله په خپل خبره باندي ايمان نلري او ددوي مطلب هماغه دوه مخيزه «افغان» دی چی په باطن کې پختون او په ظاهر کې ملي هويت او په اصل كې د قومي هويتونو ترور كول د ي.

زه امید لرم مسلمان او مومن پختانه لیکوال داسلام، عدالت، او انسانیت تر بیرغ لاندی د قام پالنی اوریسیزم پرضد خپل صادقانه او عادلانه لیکلو ته دوام ورکړي. او وزه دلته هغه شړل شوي كمونيستان او قام پال مشركانوته وايم چي د پښتانه دين اسلام دي او يو مومن مسلمان پختون يو مومن مسلمان تاجك، هزاره، ازبک، بلوچ، او داسی نور دیو کمونیست او مشرک قامپال پختون نه غوره گڼي. دا ځكه چي اسلام دقام پالی او ریسزم سره سخت په تضاد کې دي او قامپالي او ريسيزم د جاهليت د دوري تيوري ده چي هيڅ مومن او مسلمان پختون په دغه ناوړه او ګنده تيوري پاندي عقيدي نلري. مسلمان او مومن پختون تيوري او عقيده اسلامي ورورولي دي. ددي نه غټه دليل نشته چي حضرت رسول اكرم (ص) پختون نه وو، ایراني هم نه وو بلکه یو عرب وو خو ګورو چي مومن پختانه هغه ته ايمان لري او يقينا ايمان او اسلام او اسلامي ورو ر وري د پختو او پختونوالي نه غوره ګڼي.

متن پشتو از تارنمای سرنوشت برگرفته شده است.

تقريبا از مدت بيست سال بدینسو در ارتباط با واژه های “افغان” يا “اوغان” در افغانستان وازهمه زيادتر دربين روشنفكران، كشمكشهاي لفظي وقلمي زيادي به ميان آمده است. درين هيچ شكي موجود نيست كه درداخل افغانستان يا خراسان كلمهِ “افغان“ حيثيت ملي بخود نگرفته است. اما اگر درين مورد يك تحقيق بي غرض وهمه جانبه صورت بگيرد، من باور دارم كه ازآن نتايج دلخواهي بدست مي آيد. واقعيت امر اينست كه همين حالا در داخل افغانستان غير پشتونهابه پشتونها “افغان“ يا “اوغان“ ميگويند، اما اگر ازيك پشتون پرسيده شود كه تو كه هستي خواه مخواه درجواب ميگويد كه من يك پشتونم. يعني بطور طبيعي خودرا پشتون ميگويد نه افغان ، وازين معلوم ميشودكه اطلاق كلمه “افغان” به پشتونها سخنی متكي بردلايل سياسي ميباشد.براي روشن كردن همه جانبه اين مسأله بهتر آنست كه موضوع را از جانب ديگران پي بگيريم وبشنويم: در كتابي بنام افغانها و درعنوان فصل سوم كتاب كه(سابقه تاريخي وريشه پختون - افغان) ميباشد ودرين كتاب درباره (افغان) چنين آمده است: (درآثار كهن شرقي “پختون” هميشه بنام افغان ناميده شده است ، اما يكتعدادي از علماي غربي به اين عقيده اندكه سابقه كلمه “پختون” نسبت به كلمه “افغان” طولاني تر است ) در همين كتاب آورده ميشود كه: “بطور عمومي پختانه خودرا پختانه گفته اند ولي ديگر باشندگان افغانستان ومردم بيرون از افغانستان ايشانرا بنام افغانها ياد نموده اند" . همچنان دراشعار ونوشته هاي مربوط به خود پختونهابه “پختون” افغان گفته اند. اما يكتعدادي از شعرا ونويسندگان مانند آخوند درويزه و خوشحال خان ختك “پختون” و “افغان” را طور مترادف به كار برده اند، ودرجاي ديگر مي نويسند: (از اوايل قرن نزدهم به اينطرف اكثر نويسندگان ومستشرقين غربي كلمه افغان را طور خاص به معني قوم مترادف با كلمه “پختون” دانسته اند.

 
از عرصهء صد ها سال به اينطرف فارسي زبانان هركسي راكه به پشتو سخن ميگويد” افغان” ناميده انداگر ازيك هزاره ازبك وتاجيك ويا يك بلوچ پرسيده شود كه افغان كدام مردم هستند فورا يك پشتوزبان را به شما نشان ميدهند. اگرچه از لحاذ سياسي از زمان حكومت اميرعبدالرحمن كه اكنون 95 سال ازآن ميگذرد كلمات افغان وافغانستان طور رسمي تبليغ گرديده است و اما اين كلمه هميشه دو وجه داشته است كه در ظاهر به مردم افغانستان( خراسان) گفته شده است ولي درباطن منظور پختون بوده است وامروزهم همان كلمه دو وجهي “افغان” به دومعني يكي حقيقي و دوم به معني سياسي استعمال ميگردد كه در مجالس خصوصي( افغان) يا ( اوغان) مترادف با كلمه پختون به كار گرفته ميشود، والبته در جرگه ها ومجالس تغير رنگ داده ودرآنجا به تمام اتباع افغانستان افغان ميگويند. بعضيها ميخواهند كه كلمات “افغان” و” اوغان” را با دو معني مختلف تفسير كنند كه اين درحقيقت يك اظهار كاملا غلط ميباشد.

سوال اينجاست كه آيا كلمه “افغان” براي هويت ملي يك كلمه توانا ومناسب ميباشد؟ آيا كلمه “افغان” دربين اتباع افغانستان باعث وحدت شده ميتواند؟ اگر ضعف وقوت كلمه “افغان” را به دقت تحقيق نماييم به اين نتيجه ميرسيم كه گذشته از ديگر مردمان اوغانستان كه حتي خود پختانه هم كلمه اوغان و يا افغان را به ديده يك هويت ملي نمي بينند، در مورد تاييد حقيقت ، محدوديت وناتواني اين كلمه مقداري از تحقيقات سر اولف كارو را از كتاب پختانه ( پتانز) براي شما نقل مينمايم او مينويسد: “اگرگاهي ازيک فردي مربوط به قوم يوسفزي ويا قوم خليل پرسيده شود كه شما كی هستيد؟ فورا جواب ميدهد كه من (افغان) ميباشم . اينها به پشتو سخن ميگويند اما ازنظر قومي خودرا افغان ميگويند “گپ مهم اينستكه اينها درپاكستان پراگنده اند ودرآنجا زنده گي ميكنند وتابعيت پاكستاني هم دارند. در جاي ديگر ميگويد : (ساكنين منطقه لورر كه متشكل از اقوام ختك ، اپريدي و وزير وامثال آنها ميباشند و دربين خود ازجمله پختونها هستند اما آنها در افغانيت خود شك دارند.) ، در مورد قوم غلجي ميگويد: (ادعاي افغانيت اصيل درآنها ازميان رفته است) ومينويسد: طور فشرده تمام آن پختونهاييكه در سرحد خرشبون تابه سربن ميرسند بيرق اصيل افغانيت را بلند نگهميدارندوهم ادعاي محكم افغانيت دارند). تمامي اظهارات فوق حقيقت دارند واين هم صاف وروشن شده است كه كه تمام پختونهاي افغانستان ادعاي افغانيت ندارند. تنها حلقات محدودي هستندكه بيرق افغانيت را برمي افرازند وبه دادن شعارهايي مي پردازندكه آنهم نه ملي نه انساني بلكه قبيلوي وجنبه هاي نژادپرستانه دارد. در روشني اين حقايق حاصلي كه بدست مي آيد كه كلمه افغان يا اوغان پختونهارا باهم متحدساخته نميتواند. ولي يگانه كلمه ايكه براي پختانه ويا گويندگان پشتو قابل قبول است فقط كلمه پختون ميباشد وبس.

درينجا اشاره به يك نكته مهم بسيار ضروري ميباشد وآن عبارت از قدامت استعمال كلمه “افغان” ميباشد. داكتر جبيب الله تژي مينويسد : “كلمه افغان كم ازكم هزار سال قبل در حدود العالم به عين شكل ذكرگرديده است” سوال درينجاست كه در خلال هزار سال امپراطوري فرهنگ وفشار، فارس نتوانست كه كلمه پختون را به افغان مبدل نمايد، اما درقرن بيست ويكم كه به نام قرن انفجار معلومات ناميده ميشود چگونه ميتواند كه كلمه افغان به تمامي پختونها تحميل گردد؟ تا آنجا كه محققين درانتشار اين كلمه بذل مساعي نموده اند اينست كه كلمه افغان به آن پختونهاييكه در سرحد خرشبون تابه سربن ميرسند منسوب ميگردد، ودرآنجا هم ديده ميشودكه تنها قوم يوسفزي وخليل بطور مستحكم ادعاي افغانيت مينمايند و درحاليكه آنها همچنان از تابعيت پاكستان برخودرا بوده و ازجمله پاكستانيهاي محكم ووفادار ميباشند.

حالا سوال اينجاست كه چرا خود پختونها اسم مستعار “افغان” خودرا ردميكنند وآنرا قبول ندارند؟جاي تعجب اينجاست كه پس پارسي زبانانيكه خود از مخترعين اين كلمه ميباشند چگونه ميتوانند كه كلمه “افغان” را قبول كنند؟ و طوريكه ديده ميشود پختونها به هركسيكه به فارسي حرف بزند كلمه پارسيوان (پارسي زبان ) را به كارميبرند كه شايد درحقيقت اويك فرد هزاره و ازبك، تاجيك ،پشتون ويا هم بلوچ باشد. اين بخاطري است كه پارسيوان يا فارسي زبان يك هويت زباني ميباشد نه هويت قومي يا قبيلوي. به همين صورت پختون هم در حقيقت ازيك هويت قومي به يك هويت زباني تبديل شده است ودليل آنهم روشن ميباشد. وامروزمي بينيم كه آن پختونهاييكه ازنظرقوميت ونژادي پختون نميباشند مانند : قبايل ارمر ، قبيله هاي متي ، غلجي لودي ومثل آن همه پختون ناميده ميشوند وآنهم از برای آنکه چون آنها همه به زبان پشتو حرف ميزنند.

در اجتماعات پختونهاي افغانستان يا خراسان، يك گروه رهبري محدود ونژادپرستيكه اكثرا كمونستان، ملحدين و مشركين رانده شده ميباشند وجود دارند كه در زير پرده پختونوالي وپختونيزم شب وروز خودرا صباح نموده وهم همين ها هستند كه به تشكل جرگه ها ومجالس خصوصي دست يازيده وبه كشيدن سر وصداهاي پختونوالي وپختونيزم و مسإـله اكثريت و اقليت پرداخته وبراي به سر رسانيدن مقاصد شوم خود بعضي از آن پارسي زبانان راكه در قوميت پختون هستند ويا اينكه گاهي پدران ايشان به زبان پشتو سخن گفته اند آنهارا پختون ناميده وبه اينوسيله ميخواهند كه ادعاي اكثريت قوم پشتون را ازين راه و روش تامين كنند. ولي اين نكته فراموش ايشان شده است كه اگر گاهي پارسي زبانانيراكه از نظر قوميت پختون بوده ويا اينكه پدران ايشان گاهي به زبان پشتو حرف زده اند پختون بگوييم ، پس آن پختونهاراكه از نظر قوميت واصليت پختون نميباشند چه بناميم؟ مانند مردمان منسوب به قبايل اورمرو ويا مربوطين قبايل متي وقبايل ديگر مانند غلجي،لودي وامثالهم.
سوال اينجاست كه آياقبايل مربوط به قبيله متي مانند غلجي ، لودي ، سيالي ، نيازي ، سوري ومانند آنهاراكه ازنظر قوميت تاجيك هستند ميتوانيم تاجيكان ويا پارسي زبانان بگوييم؟ حال اگر آن پارسي زباناني راكه از نظر قوميت واصليت پختون هستند پختانه ناميده بتوانيم پس به اينصورت تمام قبايل ذكرشده ديگر مربوط به متي مربوط به قوم تاجيك ميباشند.
در تاييد سخنان بالا سر اولف كارو مينويسد: باقيمانده هركسيكه به پشتو سخن ميگويد به قوم غلجي مربوط هستند. به شمول هردو خانواده پختون و دهلوی مانند لوديان(1451- 1526) وخانواده سوريان( 1339- 1555) در دهلي از ارتباطات مادر( ازسوي زن) پديد آمده اند” وهم مينويسد: “مولف درينجا راجع به يك خانواده ايكه در غور ( هزاره جات فعلي ) زنده گي ميكردند وبنام شنصاني مشهور بوده ودرين اواخر به دين اسلام گراييده بودند ياد آوري ميكند: “اين همان خانواده ايست كه چند قرن بعد درسال ( 1192) شمال هند را فتح نمودند ودين اسلام را مروج نموده وراج پرينوي راشكست دادندواينها كساني بوده اند كه ازپشت ضحاك تكثير نموده ويكي از پهلوانان ضحاک اين خانواده شاه حسين ناميده ميشد و” بي بي ميو با شاه حسين ازدواج نمود” وهمچنان مينويسد که: “نكته اول وروشن اينست كه براساس رسوم ورواج سابق غلجي از نژاد وقوم افغان نيستند” وبه ادامه مينديسد: “شاه حسين در اصل تاجيك واز ايران بود” وهمچنان مينويسد : “ازنظر جينولوژي ما اين چنين تحقيق كرديم كه غلجی ها اولاده بيتني ونواسه قيس ميباشند واين تنها به ارتباط به دختر ش بي بي متو به حساب مي آيد و خود بي بي متو با يك شهزاده بيروني ازدواج نموده بود وآن شخص شاه حسين ناميده ميشد” واو در اخير مينويسد: “بهرصورت اين ديگر يك سخن هويدا وروشن است كه اين شهزاده افغان نبود. واين هم يك امر روشن است كه حسين يك شهزاده از خاندان غوري ميباشد. سراولف كارو درختم كتاب خود غوريان را از قوم تاجيك واز زمره ايرانيان ميداند. از گفته هاي بالا به اين نتيجه ميرسيم كه يك پختون پارسي زبان را پارسي زبان يا فارس يا حتي تاجيك گفته ميتوانيم . واينهم از برای آنکه درقوم تاجيك هم اقوام مختلف آميخته شده اند ويك تاجيك پختو زبان را ميتوان تاجيك ناميد ، از برای آنکه هردو مربوط به يك هويت زباني ميباشند ولي اگر به اين نكته تاكيد وپافشاري نماييم كه پختون يك هويت قومي ميباشد پس به اين اساس هران كسيراكه به پشتو سخن ميگويد وازنظر قوميت پختون نميباشد پختون ناميده نمي توانيم كه درينصورت سخن پختون اصيل وپختون غيراصيل به ميا ن مي آيد . درصورت دوم هركسي راكه به پشتو سخن ميگويد وازنظر قوم پختون نيستند پختووان يا يك اسم مركب كراني پختون ، متي پختون، افغان پختون، يا تاجيك پختون ناميده ميتوانيم اما در مورد كلمه افغان بايد گفته شود كه يك نام خالص قبيلوي ميباشد كه صرف دوقوم يوسفزي وخليل آنرا قبول نموده اند اما براي ديگران قابل قبول نميباشد. در كلمات پختون ، پارسي زبان ويا تاجيك، كلمات مشتركي موجود ميباشد كه آن عبارت از زبان ميباشد اما در كلمه “افغان” اين وجه ديده نميشودو ومن نميدانم كه پس به تاجيك، نورستاني ، ازبك و هزاره وبلوچ چگونه افغان گفته ميتوانيم؟ ودرنوشته هاي خودافغان را مترادف به كلمه پختون قبول داريم؟ جواب اين سوال ازنظرسياسي آسان ميباشد.آيا اين نكته قابل قبول است كه اگر ازنظر سياسي به يك پختون، تاجيك یا هزاره و یا ازبك بگوييم؟ اگر ما ازنظر سياسي هويت موجود مردم افغانستان را “افغان” گفته بتوانيم پس آيا به پشتونهاي پاكستان هم افغان گفته ميتوانيم؟

حال اگر جواب مثبت باشد بازهم سوال به ميان مي آيد كه چرا پختون پاكستاني افغان ناميده شود؟ يك تيوريسن نژادپرست چنين جواب ميدهد كه چون آنهاهمه پختانه هستند پس تمام پختانه افغان ناميده شده ميتوانند. پس اگرجواب اينطور باشد پس كلمه “افغان” تنها منحصر به پختونها ميشود پس به اقوام ديگر افغانستان بايد چه گفته شود؟ كه در جواب شايدكه يك قومپرست ديگري عرض وجود كند وبگويد پختونهاي پاكستان را افغان گفته ميتوانيم زيراكه پختون يك قوم است وتنها يك سرحد درميان واقع شده است وما اين سرحدرانميشناسيم. بلي ما هم اين گفته را قبول كرديم كه آنها يك قوم هستند وآنها همچنان افغان ميباشند. حال مي بينيم كه از جانب ديگر تاجيكان، ازبكان ، تركمنان ، بلوچان ،و نورستانيهاهم صداي حق طلبي خودرا بلند ميكنند وميگويند كه در مورد ما هم نيمي از اقوام ما درتاجيكستان ، ازبكستان، تركمنستان، ايران وپاكستان و حتي درچين زنده گي ميكنند. پس به اين صورت آنها هم افغان هستند! آنها هم درين وطن حق دارند! حال اگر اين نكته مورد قبول واقع گردد كه مورد قبول هم واقع شده است كه “افغان” كلمه مترادف ومستعارپختون ميباشد پس به اين اساس تاجيك، ازبك، بلوج هزاره ، تركمن ،نورستاني، و مثل آنهاكه بطور عموم غيرپختونها ميباشند وافغان ناميده شده نمي توانند.ازين توضيحات اين حقيقت روشن ميگرددكه افغان يك نام مستعار قبيلوي بوده وظرفيت رسانيدن هويت ملي را ندارد.

سراولف كارومينويسد: پختونهاي پاكستان (لرپختنو) پختونخوا دورافغانستان موجود (بره پختونخواه) راخراسان مي نامند” وطوريكه ديده ميشود تمام كوچيها همچنان اين وطن را خراسان مينامند.
سوال اينجاست كه چراپختونهاي پاكستان (لرپختنو) وكوچيها اين وطن را به عوض افغانستان خراسان ميگويند؟ اين توضيح دهنده اين نكته است كه اسم اصلي اين وطن ( افغانستان موجود) خراسان ميباشد. ولي سخن جالبتراز همه اينستكه پختونهاي پاكستان(لرپختون) پختونهاي موجود درافغانستان را پختونهاي خراساني ميگويند. سوال اصلي اينجاست كه هويت بومي واصلي اين مردمان راكه همان ( خراساني) بوده و اسم اصيل اين كشور را كه همانا ( خراسان) يا (خورآسان) ميباشد چه كسي تبديل نمود و ازاين تبديلي و تغير نام ، چه مقصد داشت؟
بعضيهابه اين عقيده اندكه احمدشاه بابا موسس اين كشوربوده وبعضيها ميرويس خان را باني اين كشور( تحت نام افغانستان) ميدانند. اما حقيقت مسإـله اينست كه نه درزمان ميرويس خان نام اين وطن افغانستان بود ونه احمدشاه نام افغانستان را به اين وطن گذاشته است. احمدشاه به تاسيس دولت قبيله خود” دراني” پرداخت باآنكه پادشاه دولت دراني بود اما درعرف وطورمعمول پادشاه خراسان ناميده ميشد.

سوال درينجاست كه نام افغانستان وافغان چه وقت وچگونه در عرصه سياسي ظاهر شد؟

از آنجاييكه انگريز حاكم اين منطقه وگردانندگان حكومت بودند و سياست خارجي آنها مبتني برسياست “تفرقه بيانداز وحكومت كن “بود، آنوقت ذريعه اجنت ونماينده مشهور وخطرناك خودامير عبدرالرحمن خان نام اصيل اين خاك يعني “خراسان” را به نام افغانستان مبدل نمود كه امروز95 سال از آن ميگذرد. انگريز ها به اين نكته آگاه بودند كه “افغان” و افغانستان يك اسم محدود ومربوط به قبيله ميباشد كه هيچوقت باعث بوجود آوردن وحدت نميگردد، در نتيجه ازهمين سبب است كه با وجود 95 سال ازگذشت تبليغات “افغان” و” افغانستان” مي بينيم كه ، تا امروز كسي حاضر نيست كه خودرا افغان بگويد. ولي انگريزها تا امروز ازين دوكلمه طرف داري ميكنند. امروزيا فردا به شما روشن خواهد شد که اگر مردم افغانستان به اسم اولي و اصلي خود يعني” خراسان” برگردند، آنوقت به شما روشن خواهد شد كه به مخالفت جدي انگريزها مواجه خواهند شد.

درحقيقت باني افغانستان انگريزبابا ميباشد و براي هرگونه تغير وتبديل بايداز انگريز بابا اجازه گرفته شود. ازسويي انگريزها به تمام معني ميدانستندكه خراسان همان اسم قديم وپاريني ميباشد كه به تمام اقوام اين كشور منسوب بوده و خراساني هم به كساني گفته ميشودكه درين كشور زنده گي ميكنند ، واين مردمان داراي اين توانايي ميباشندكه به آنها بفهمانند كه ميتوانند يك ملت قوي خراساني را دوباره زنده كنند. وبه اين حقيقت هم به تمام معني آگاه بودند كه تحت نام خراسان وخراساني يك قوم را مربوط آن كردن وقوم ديگري راازآن جداكردن ممكن نميباشد، آن چيزيكه تحت نام افغان وافغانستان ديده ميشود.

زود يا دير به همه روشن خواهد شد كه انگريزها درمقابله با نام وكلمه خراسان به تمام استحكام ايستادگي خواهند كرد، وآن به خاطريكه براي آنها روشن وهويدا بوده وبه اين درك رسيده اند كه كلمات خراسان وخراساني ازآن جمله كلمات خطرناكي ميباشندكه در كمترين مدت باعث بوجود آوردن يك وحدت قوي ملي واسلامي گردد.

براساس تحقيقات وواقعيتهاي عيني يادآوري شده، يك تاجيك، ازبك، غلجي، هزاره، كدلاني، بلوچ، نورستاني ، تركمن وگوجر نميتوانندادعا كنند كه من “افغان” هستم اما باتمام قوت ميتوانند ادعا كنندكه خراساني ميباشند، زيرا كه خراسان نام اصلي وطبيعي اين وطن بوده وداراي كدام جنبه ي قومي وقبيلوي نميباشد. در حقيقت وبه اساس شهادت تاريخ اينها همه خراسانيها ميباشند وتاريخ هم شهادت ميدهدكه حتي حضرت محمد( ص) ويارانش همچنان اين وطن را به نام خراسان مي شناختند وامروز پختونهاي پاكستان و كوچيها همچنان اين وطن را خراسان مي نامند وميشناسند. وحتي درچين ومغولستان همچنان اين وطن به نام خراسان معروف ميباشد.
ولي با وجود اينهمه حقايق ، شواهد و تحقيقات اين موضوع براي بابا انگريز قابل قبول نميباشد. ولي باآنهم توميخواهي كه درنقش قدم انگريز كه مرامش شكستاندن وحدت ملي و انداختن تفرقه درميان خلقهاي مومن ومسلمان است، نام افغان وافغانستان را تحميل نمايي.(مراد از كسانيكه هنوزهم به بودن كلمات افغان وافغانستان تاكيدمينمايند گفته شده مترجم).
خداوند تعالي درقرآن عظيم الشان ميفمايند: “انا جعلناكم شعوبا و قبايل لتعارفوا ان اكرمكم عندالله اتقكم."
ترجمه: ماشمارا به اقوام وقبايل تقسيم كرديم تا همديگر خودرا بشناسيد ودرميان شما برگزيده تركساني اندكه پرهيزگار اند. درينجا ديده ميشود كه خداوند تعالي، هويتهاي قومي رابراي شناسايي پيدانموده است -تاجيك، پختون ، هزاره ، ازبك ، بلوچ، غلجي، دراني و همچنان اقوام ديگر. اين جنايت انسانيست كه يك قوم به پا بايستد وهويت ديگر اقوام را ازميان ببرد وهويت قومي وقبيلوي خودرا برايشان تحميل كند.

خلاصه آن كسانيكه تحت پرده افغان وافغانستان به بلند كردن شعارهاي وحدت ملي مي پردازند، ايشان خود ميدانندكه دروغ ميگويند وخودايشان به گفته هاي خودايمان ندارند و مرام اين مردم همان “افغان” دو رويه و دو وجهي ميباشد كه ، درباطن همان پختون ، درظاهر هواخواه هويت ملي ، ودر حقيقت واصل خواهان ترور هويتهاي قومي ميباشند.

من اميدوارم كه نويسندگان پختونهاي مسلمان و مومن تحت بيرق اسلام، انسانيت و عدالت برضد قوم پرستي و راسيزم( نژادپرستي) به نوشته هاي صادقانه وعادلانه خود دوام بدهند، ومن درينجابه آن كمونستان رانده شده ومشركين ميگويم كه دين مردم پختون اسلام است ويك پختون مومن، يك مومن ومسلمان تاجيك، هزاره ازبك، بلوچ وديگران را از يك كمونيست ومشرك قوم پرست پختون برتر ميداند، واينهمه ازبرای آنکه دين اسلام باراسيزم وقوم پرستي سخت درتضاد قرار دارد، چونكه قوم پرستي وراسيزم فقط يك تيوري دوران جاهليت ميباشد كه هيچ يك از پختونهاي مومن ومسلمان به يك تيوري ي به اين گندگي ، وغيرقابل قبول عقيده ندارد. عقيده و تيوري يك پختون مومن ومسلمان اخوت وبرادري اسلامي ميباشد. دليلي ازين عالي تر وبزرگتر وجود نداردكه رسول اكرم (ص) پختون يا ايراني نبود بلكه يك عرب بود ومي بينيم كه پختونهاي مومن به ايشان ايمان دارند ومن اسلام يقيني ، ايمان وبرادري اسلامي را نسبت به پشتونيت (پشتونوالي) برتر ميدانم.